Những hình ảnh quen thuộc về đêm trên Thành phố. NÉT “XƯAVÀ NAY”
Trước đây, theo trào lưu chung, “thượng đế đêm” phần đông đều mời nhau đến ngồi tại các quán cafe có đèn màu nghe nhạc. Mà cái “tôi” quá ư là tốn kém trong việc lựa chọn đồ uống của khách hàng. Trên các tuyến phố, lác đác vài hàng quán bán nước, gọi là đón khách dừng chân. Hay là chỗ ngồi gần như có “môn bài” của mấy ông “thần rượu”.Hôm nay, giữa trung tâm Thành phố, không chỉ ngày lễ mà các buổi chiều, tối giữa mùa hè rất nhiều lứa tuổi đã chọn làm nơi thư giãn sau một ngày học tập và làm việc. Các cháu bé nô đùa giữa khuôn viên Tượng đài chủ tịch Hồ Chí Minh. Các bà, các ông cũng rèn luyện sức khỏe. Đám thanh niên tụm năm, tụm bảy các quán cóc, trà đá hòa tan trong màn đêm lý thú.
Trước tiên cũng phải tự nhận sự thiếu sót trong cách nhìn và đánh giá về một nét “xưa, nay” chưa đủ và đúng. Nhưng để so sánh, ta hãy cùng lang thang dạo phố. Chiêm ngưỡng và hít thở không khí vào đêm của Thành phố trẻ giữa mùa hè. Tất nhiên ở bất kỳ thời đại nào cũng vậy, chuyện xã hội, chuyện tệ nạn thật khó tránh khỏi. Trao đổi về ý tưởng của bài viết, cũng có nhiều ý kiến trái ngược. Với lý do tác giả chỉ đến những mảng “sáng” của Thành phố, chứ còn những mảng “tối” còn rất nhiều chuyện “khiếm nhã”. Nhưng những gì đã nhìn thấy, đã nghe thấy cũng cho một cảm nhận mới về Thành phố.
PHỐ ĐÊM NÁO NHIỆT, HUYỀN ẢO
Đêm về trên thành phố bên sông. Ảnh: Vũ Tiệp
Tình cờ quen biết anh bạn trẻ ngồi cùng mâm trong một bàn tiệc. Xã giao, tôi hỏi về nghề nghiệp, tên tuổi. Rất tự tin, người cùng mâm chừng 23 tuổi giới thiệu tên Hùng vui vẻ: Em kinh doanh vỉa hè thôi. Anh bạn giải thích tỷ mỷ: Học xong, chưa xin được việc. Qua tìm hiểu một số nghề kinh doanh nhỏ kiếm sống, em nhận thấy bán hàng nước trên tuyến vỉa hè là ít vốn, mà thắng bại cũng dễ khắc phục. Mấy năm trở lại đây do suy thoái kinh tế toàn cầu mà thói quen vào quán của người dân Thành phố nói chung đã giảm đi rất nhiều. Ngay cả những gia đình có xe ô tô, xe máy đắt tiền cũng chọn vỉa hè là nơi giải tỏa.Được biết chàng trai tên Hùng đã mạnh dạn chọn cho mình kinh doanh một thứ đồ uống khá mới, lạ với người Cao Bằng. Đó là sữa ngô, được chế biến từ ngô non tươi. Mặt hàng đã sớm chiếm được “thị phần” đáng kể. Với giá 12 nghìn đồng/cốc. Ngày vắng khách cũng thu trên 500 nghìn đồng. Đông khách, thu trên 2 triệu đồng. Với số lượng khách, chủ quán sữa ngô vỉa hè còn mời thêm 2 bạn trai cùng “chạy bàn”. Đi dọc theo tuyến phố Kim Đồng (Thành phố) mới hay, không chỉ riêng Hùng mà còn khá nhiều các chàng trai, cô gái bán hàng rất năng động. Một em tên Phong bày tỏ: Nắm được “sức nóng” của trà đá hiện nay, về nghỉ hè em cũng tự mở cho mình một quán nhỏ. Mùa hè, trong cái oi bức, nóng nực của phố xá, đi trên đường, tạt vào một quán nước nhỏ, uống ly trà đá, sữa ngô, tý tách cắn hạt dưa mà mát lòng, mát dạ. Chỉ ngồi lại dăm ba phút, đủ để ngắm phố phường trong màn đêm huyền ảo, cũng đủ để nghe một vài câu chuyện vui đùa xung quanh.
VĂN HÓA BÌNH DÂN LÊN NGÔI
Văn hóa vỉa hè đã thật sự lên ngôi. Mà các “thượng đế” có đầy đủ ở mọi lứa tuổi và nghề nghiệp. Người ta thích vỉa hè còn vì nó tiện, vì trà đá không câu nệ, không khách sáo. Quán café còn chọn khách. Còn trà đá thì không, chẳng có quán trà đá nào có biển hiệu... Khách có thể mặc veston, váy, đầm vài triệu đồng, cũng có thể quần sóoc, áo phông bạc màu. Khách hàng có thể đi ô tô, hay xe đạp thồ, đi bộ trên đôi dép tổ ong mòn toẹt gót. Chẳng ai bắt khách trà đá phải nói khẽ cười duyên, có thể nói to với nhau, có thể cười như xe ben đổ đá.
Từ tổ 1 đến tổ 12, phường Đề Thám, các quán trà bình dân cũng được mọc lên san sát. Chị H.T cho biết, là giáo viên, ngày hè nhàn rỗi, nhà tôi có điểm bán hàng khá thuận lợi, nên thời gian hè, gia đình dọn hàng bán trà. Thu nhập không có gì nhiều, vì chỉ có trà, nhân trần. Mỗi ngày thu về trung bình chừng 400 - 500 nghìn đồng. Nhiều hôm có nhóm ngồi quá 10 giờ đêm, vợ chồng tôi đều nói khéo để dọn hàng sớm, tránh sự phiền nhiễu và giữ trật tự cho xóm phố. Chỉ cần phích nước, một bình trà, một vài chiếc ghế, nụ cười tươi tắn của chủ quán cùng dăm ba câu chuyện vui, góp cho cuộc sống như thi vị hơn.
Thực ra nói đến từ “lấn chiếm” tất nhiên là không thể bênh vực. Nhưng Thành phố có bao người mưu sinh trên vỉa hè. Mỗi đêm về, ngoài các quán trà bình dân, vỉa hè của Thành phố còn có những củ khoai, sắn, ngô được nướng trên những chiếc chậu than hồng thơm lựng. Giữa những đợt rét đậm, rét hại nếu không có sự mưu sinh của nhiều người dân trên các vỉa hè, Thành phố sẽ lạnh lẽo thế nào khi vắng bóng họ. Những chậu than hồng được đám thanh niên tự cời, tự nướng cùng nhiều câu chuyện đan xen cho Thành phố thêm lung linh, thanh bình mà nồng ấm.
