Chào các bạn, Hôm trước mình viết trong bài Chánh ngữ, có một điều rất quan trọng ở cuối bài, Đức Phật khuyến khích chúng ta dùng ái ngữ, nói lời chân thật nhưng cần thiết phải dịu dàng, và xuất phát từ tình yêu thực sự trong lòng thì mới gọi là lời nói đúng chánh pháp.
Trong thực hành tư duy tích cực hàng ngày, có lẽ chúng ta sẽ gặp phải một vấn đề hết sức tinh tế, đó là khi nói lời tích cực bằng ái ngữ, sẽ rất dễ nhầm lẫn với nói lời hoa mỹ. Bởi vì không ai có thể biết thực sự trong tâm người khác nghĩ gì, chúng ta chỉ có thể biết chính mình, cho nên cần thực tập để những lời nói của mình truyền tải được ý nghĩa chính xác nhất và giản dị nhất có thể.
Khi chúng ta còn trẻ và trong sáng, những điều chúng ta nghĩ/viết/nói luôn tràn đầy lý tưởng, hứng khởi và tuyệt đẹp, cho nên khó tránh khỏi dùng những từ hoa mỹ. Có thể sẽ có người nghĩ rằng đó là những lời nói ngây thơ, nhìn đời màu hồng và không hiểu đời. Hãy hoàn toàn không để ý đến những điều đó, từ hoa mỹ thì có sao nếu nó giúp bạn nói lên được suy nghĩ trực tiếp từ trái tim trẻ trung đầy nhiệt huyết và yêu thương của mình? Những xúc động sâu sắc mà trái tim trong sáng ngây thơ cảm thấy làm sao có thể diễn tả bằng những lời bình thường? Và tuổi của trái tim đôi khi liên hệ với tuổi đời, nhưng đôi khi lại hoàn toàn khác xa và chỉ được bộc lộ trong giao tiếp, là một điều kì diệu khác của đời sống.
Thế còn làm thế nào để tránh những lời hoa mỹ vô ích? Điều này cần đến một sự nhạy cảm trong giao tiếp, nếu chúng ta có tình yêu trong tâm để nói những lời ái ngữ, chúng ta sẽ có nhạy cảm để biết những lời nào có ích và lời nào vô ích, mặc dù cũng phải trải qua thời gian luyện tập và trải nghiệm mới có thể nhuần nhuyễn, và đó là lúc đạt tới sự giản dị. Đôi khi không nói gì mà chỉ sự hiện diện của chúng ta đã thể hiện một sự đồng cảm và yêu mến tự nhiên, tình yêu trong tim luôn tìm được cách để thể hiện ra bên ngoài. Điều quan trọng là nuôi dưỡng tình yêu trong sáng đó, và những lời nói hành động sẽ tự nhiên đúng chánh pháp.
Một điều phân biệt tinh tế nữa, như bạn Minh Châu đã có băn khoăn rằng: “Tích cực và tiêu cực vốn dĩ là hai mặt của cuộc sống, giống như hai mặt của đồng xu vậy. Liệu mình có thể và có nên chối bỏ một mặt này để luôn hướng về một mặt kia không?”. Nếu chúng ta chỉ nói về khía cạnh tốt của vấn đề, có thể nhiều người đáp lại với ý ám chỉ rằng chúng ta thiếu thực tế và “không theo kịp thời”, rằng không thể thành công nếu không hiểu “văn hóa thực dụng”. Những lời đó có thể không ảnh hưởng gì đến những trái tim mạnh mẽ và trong sạch, nhưng sẽ lung lay dữ dội những trái tim yếu đuối, khi mà “ai cũng nói thế, ai cũng làm thế” để có bệ đỡ cho thành công nhanh chóng.
Bởi vậy, giữ được trái tim trong sáng trong bất kì hoàn cảnh cám dỗ nào, là điều khó khăn nhất, không chỉ để không theo nó, mà còn để vẫn yêu người yêu đời, vẫn giữ ái ngữ ngay cả với những người yếu đuối “chạy theo thời”. Giữ ái ngữ không phải là không biết, không hiểu những mảng tối của xã hội, mà biết nhưng luôn hướng sáng, luôn giữ gìn và tỏa ra ánh sáng từ bên trong của mình bằng những lời nói tích cực.
Biết những điều tiêu cực nhưng cất giữ trong tim, giống như hình ảnh Chúa Giê-su chịu tội lỗi thay cho con người, và chỉ nói đến những điều tích cực, giống như hình ảnh Bồ tát vẩy cành dương rải nước cam lồ khắp chúng sinh. Tự quán chiếu chính mình như vậy, những bậc Thánh sẽ luôn ở bên cạnh và hỗ trợ chúng ta có đủ niềm tin vào sức mạnh trái tim linh thiêng của con người.
Phạm Thu Hường
