Chụp CT đầu mặt cổ: Khi nào cần, quy trình, có rủi ro không?

Chụp CT đầu mặt cổ là kỹ thuật thường được bác sĩ chỉ định thực hiện nhằm xác định, tìm kiếm bất thường ở vùng đầu, mặt cổ. Vậy chụp CT đầu mặt cổ giúp chẩn đoán những bệnh lý gì, quy trình thực hiện ra sao và có rủi ro gì không?

Chụp CT đầu mặt cổ là gì?

Chụp CT đầu mặt cổ (hay còn gọi là chụp cắt lớp vi tính đầu mặt cổ) là kỹ thuật chụp ảnh bằng tia X được vi tính hóa tạo ra hình ảnh 3D vùng đầu mặt cổ, qua đó giúp bác sĩ đánh giá, chẩn đoán các bệnh lý liên quan vùng đầu mặt cổ.

Trong quá trình chụp, chùm tia X sẽ quay xung quanh vùng đầu mặt cổ, phát ra tín hiệu sau đó được hệ thống máy xử lý và tạo ra các hình ảnh cắt ngang (lát cắt). Những lát cắt này còn gọi là hình ảnh chụp cắt lớp, giúp cung cấp những thông tin chi tiết hơn so với thiết bị chụp X-quang truyền thống, bao gồm cả mạch máu và mô mềm.

Khi máy tính thu thập những lát cắt liên tiếp, chúng có thể xếp chồng lên nhau tạo thành hình ảnh 3D, cho phép bác sĩ phát hiện những tổn thương bên trong vùng đầu mặt cổ, từ đó xác định tình trạng bệnh và đưa ra hướng điều trị phù hợp.(1)

Khi nào cần chụp CT đầu mặt cổ?

Do thời gian thực hiện nhanh chóng nên thông thường, CT đầu mặt cổ được tiến hành trong trường hợp người bệnh cần cấp cứu. Ngoài ra, bác sĩ có thể yêu cầu chụp CT khi người bệnh có những triệu chứng bất thường như:

• Thay đổi trong lối suy nghĩ hoặc hành vi
• Khó nói chuyện, phát âm
• Choáng váng, chóng mặt đột ngột
• Song thị (nhìn một thành hai) hoặc mất thị lực
• Ngất xỉu
• Mất thính giác bất chợt
• Tê hoặc ngứa ran khó chịu vùng da đầu
• Có vấn đề về nhai nuốt thức ăn
• Xuất hiện cơn thiếu máu cục bộ thoáng qua (TIA)
• Sau chấn thương cổ
• Lập kế hoạch trước khi phẫu thuật động mạch cảnh, phẫu thuật khối u não
• Nghi ngờ xuất hiện mạch máu bất thường trong não
• Chấn thương cột sống, chèn ép cột sống cổ, thoát vị đĩa đệm
• Có khối u xương, u cột sống cổ, viêm đốt sống cổ hoặc phần mềm cột sống cổ.
• Tổn thương vùng mặt, mũi, họng…

Đối tượng CT đầu mặt cổ

Chụp CT được xem là một bước tiến lớn của khoa học trong chẩn đoán hình ảnh. Hiện kỹ thuật chụp cắt lớp vi tính đang được ứng dụng rộng rãi cho nhiều bộ phận trên cơ thể, trong đó có đầu mặt và cổ. Dưới đây là những đối tượng được chỉ định và chống chỉ định chụp cắt lớp đầu mặt cổ.

1. Chỉ định chụp CT đầu mặt cổ

• Người bị chấn thương vùng đầu mặt cổ chẳng hạn như chấn thương mô mềm, chấn thương xương, chảy máu não…
• Người có triệu chứng giống đột quỵ như buồn nôn, mất thăng bằng, chóng mặt, đau đầu…
• Người có khả năng xuất hiện khối u não hoặc bất thường về não.
• Người vừa thực hiện phẫu thuật thu nhỏ khối u não.
• Người có tiền sử não úng thủy.
• Người xuất hiện các biểu hiện lạ như khó cử động, thay đổi tính cách, khó phát âm.
• Người có vấn đề về xương tai giữa và dây thần kinh thính giác.
• Người bị mất ý thức hoặc mức độ ý thức thay đổi.
• Người có vấn đề về mắt và thần kinh thị giác như gãy xương quanh mắt hoặc có vật lạ trong mắt.
• Người cần kiểm tra vùng mặt như mũi, xương khớp hàm, gò má…
• Trẻ bị dị tật cột sống cổ.
• Người bị tổn thương cổ và phần cột sống trên.
• Người bị gãy xương, tổn thương gây chèn ép cột sống cổ.
• Người bị ung thư hoặc xuất hiện khối u ở cổ.

2. Chống chỉ định

• Người có tiền sử dị ứng với chất cản quang.
• Người không thể nằm yên, dễ bị kích thích.
• Phụ nữ mang thai và người bị đái tháo đường, hen suyễn, tim mạch, bệnh lý về thận… cần xem xét kỹ trước khi chụp cắt lớp đầu mặt cổ.

Quy trình chụp CT đầu mặt cổ

Để quá trình chụp CT diễn ra nhanh chóng và đảm bảo an toàn, người bệnh cần nắm rõ quy trình chụp cắt lớp đầu mặt cổ dưới đây.(2)

1. Chuẩn bị gì?

• Trong trường hợp cần tiêm thuốc cản quang, người bệnh có thể được yêu cầu không ăn uống trong 4 đến 6 tiếng trước khi thực hiện thủ thuật.
• Người bệnh cần trao đổi với bác sĩ về vấn đề chiều cao, cân nặng vì máy chụp CT có giới hạn trọng lượng nhất định.
• Người bệnh cần tháo bỏ hết tất cả đồ trang sức, phụ kiện và mặc áo choàng của bệnh viện trước khi vào phòng chụp.
• Tham khảo ý kiến của bác sĩ khi không thể nằm yên trong suốt quá trình chụp CT đầu mặt cổ. Nếu cần thiết, người bệnh sẽ phải tiêm thuốc an thần để giữ ổn định khi thực hiện thủ thuật.

Để tránh rủi ro khi chụp CT, người bệnh cần cung cấp những thông tin sau:

• Có từng dị ứng với chất cản quang không?
• Có tiền sử các bệnh lý liên quan đến thận không?

2. Thực hiện

• Trước khi chụp CT đầu mặt cổ, bác sĩ sẽ tiêm thuốc cản quang vào tĩnh mạch nếu cần thiết.
• Người bệnh sẽ được yêu cầu nằm trên bàn và trượt vào giữa máy chụp CT.
• Bên trong máy quét, chùm tia X sẽ quay xung quanh người bệnh. Máy tính tạo ra nhiều lát cắt, những hình ảnh này có thể được lưu trữ, xem trên màn hình hoặc phim. Mô hình 3 chiều được tạo ra bằng cách xếp chồng các lát cắt với nhau.
• Người bệnh phải giữ nguyên tư thế trong suốt quá trình thực hiện để đảm bảo chất lượng hình ảnh.
• Quá trình quét diễn ra rất nhanh, thường không quá 10 phút.

3. Sau khi chụp cắt lớp đầu mặt cổ

• Sau khi chụp CT đầu mặt cổ, người bệnh sẽ được hướng dẫn di chuyển ra khu vực chờ.
• Thông thường sau thủ thuật người bệnh sẽ ăn uống, sinh hoạt như bình thường.
• Nếu người bệnh được tiêm thuốc an thần trước khi thực hiện, cần ở lại đợi đến khi thuốc hết tác dụng và gọi người nhà đến đón.
• Thông thường kết quả hoàn chỉnh có sau khoảng 1 giờ hoặc sớm hơn. Dựa vào hình ảnh chẩn đoán mà bác sĩ sẽ chia kết quả thành 2 dạng sau:
  • Bình thường: não, xương sọ, mặt, cổ có kích thước, hình dạng và vị trí bình thường; không có vật thể lạ bên trong đầu mặt cổ; không tìm thấy hiện tượng chảy máu hoặc tụ dịch.
  • Bất thường: xuất hiện khối u hoặc chảy máu; có các vật thể lạ bên trong như mảnh thủy tinh, kim loại; xương sọ, mặt, cổ bị gãy hoặc trông bất thường; các dây thần kinh đến não bị tổn thương hoặc bị chèn ép; phát hiện chứng phình động mạch; xuất hiện các lỗ lạ ở tâm thất. Một vùng não bị sưng phình hoặc thay đổi dẫn đến nguy cơ đột quỵ; các xoang chứa nhiều chất lỏng hoặc niêm mạc dày.

Thắc mắc thường gặp

Dưới đây là một số vấn đề mà rất nhiều người thắc mắc khi chụp cắt lớp vi tính đầu mặt cổ.

1. Chụp CT đầu mặt cổ có rủi ro không?

Chụp CT là thủ thuật an toàn, không xâm lấn, tuy nhiên nó vẫn có thể gây ra những rủi ro nhất định như:

• Dị ứng với chất cản quang gây ra các biểu hiện đau rát, ngứa ngáy, khó chịu.
• Chụp CT quá nhiều lần có thể ảnh hưởng đến sức khỏe người bệnh do có tiếp xúc với bức xạ.
• Phụ nữ mang thai chụp CT có thể ảnh hưởng cả mẹ và bé. Đối tượng mang thai, đặc biệt là 3 tháng đầu cần tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi thực hiện.

2. Chụp CT đầu mặt cổ mất bao lâu?

Thời gian chuẩn bị cho chụp CT đầu cổ thường là 10phút. Tuy nhiên thời gian chụp rất nhanh, thông thường mỗi lần chụp diễn ra chưa tới 0.6 giây

3. Chi phí chụp cắt lớp đầu mặt cổ bao nhiêu?

Chụp cắt lớp đầu mặt cổ có thể chênh lệch về mức giá tùy thuộc vào nhiều yếu tố như cơ sở thực hiện, thiết bị chụp, trình độ của bác sĩ/kỹ thuật viên, dịch vụ trước và sau chụp… Do đó để biết chính xác mức phí, người bệnh nên liên hệ trực tiếp với cơ sở y tế bằng hình thức trực tuyến hoặc tới trực tiếp bệnh viện để được tư vấn chi tiết, nhanh chóng.

Tìm hiểu thêm phương pháp chụp CT ngực bụng chậu để chẩn đoán các bệnh lý về tim, gan,thận,..

4. Chụp CT đầu mặt cổ ở đâu tốt?

Trung tâm Chẩn đoán Hình ảnh và Điện quang Can thiệp, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh quy tụ đội ngũ bác sĩ giỏi, chuyên môn cao, nhiều năm kinh nghiệm trong chẩn đoán hình ảnh. Hơn nữa, bệnh viện còn chú trọng đầu tư hệ thống máy móc, trang thiết bị hiện đại như hệ thống chụp CT 1975 hiện đại đầu tiên tại Đông Nam Á, hệ thống CT 768 lát cắt Somatom Drive (Siemens, Đức), hệ thống cộng hưởng từ thế hệ mới Magnetom Amira Biomatrix (Siemens, Đức), hệ thống chụp nhũ ảnh KTS Mammomat Inspiration (Siemens, Đức), hệ thống máy siêu âm tổng quát cao cấp Acuson Sequoia (Siemens, Đức)…

Để đặt lịch thăm khám, tư vấn về sức khỏe, Quý khách vui lòng liên hệ trực tiếp qua:

Chụp CT đầu mặt cổ là phương pháp an toàn, giúp bác sĩ đánh giá những tổn thương ở vùng đầu mặt cổ, từ đó đưa ra phác đồ điều trị phù hợp. Để có kết quả chính xác, người bệnh nên ưu tiên chụp cắt lớp vi tính ở những cơ sở y tế uy tín, có đội ngũ chuyên gia giỏi cũng như hệ thống máy móc chụp CT hiện đại.