Thơ Võ Quảng khéo léo lồng ghép giá trị nhân văn và giáo dục thông qua câu chuyện về tình bạn, tình yêu thiên nhiên, tình yêu gia đình. Ông dành cả cuộc đời cống hiến cho thế hệ trẻ, khơi dậy tình yêu con chữ và nuôi dưỡng những tâm hồn ngây thơ.
Những bài thơ Võ Quảng cho thiếu nhi hay nhất
Dưới đây là tuyển tập những bài thơ Võ Quảng viết cho thiếu nhi với lời văn trong sáng, ngây ngô:
1/ Mở cửa
- Cốc, cốc, cốc! - Ai gọi đó? - Tôi là Thỏ - Nếu là Thỏ Cho xem tai
- Cốc, cốc, cốc! - Ai gọi đó? - Tôi là Nai - Thật là Nai Cho xem gạc
- Cốc, cốc, cốc! - Ai gọi đó? - Tôi là Vạc - Đúng là Vạc Cho xem chân
- Cốc, cốc, cốc! - Ai gọi đó? - Tôi - Tôi là ai? - Là Cáo - Mày hay láo Phải cút ngay! Mày là tay Ăn gà vịt
- Cốc, cốc, cốc! - Ai gọi đó? - Tôi là Gió - Nếu là Gió Xin mời vào! Kiễng chân cao Trèo qua cửa Cùng soạn sửa Đi thả diều Rồi đùa reo Trong ngàn lá
Lời bình:
Nếu bạn thắc mắc Võ Quảng là tác giả của bài thơ nào thì đừng bỏ qua Mở cửa. Đây là bài thơ gợi mở hình ảnh buổi sáng trong lành và khởi đầu một ngày mới. Cửa mở không chỉ là một hành động vật lý, mà còn ẩn chứa ý nghĩa về sự mở lòng, chào đón những điều tốt đẹp của cuộc sống. Bài thơ thể hiện tinh thần tươi sáng, lạc quan và tràn đầy năng lượng.
2/ Ai dậy sớm
Ai dậy sớm Bước ra nhà Cau xoè hoa Đang chờ đón!
Ai dậy sớm Đi ra đồng Cả vừng đông Đang chờ đón!
Ai dậy sớm Chạy lên đồi Cả đất trời Đang chờ đón!
Lời bình:
Ai dậy sớm khuyến khích thói quen tốt của việc thức dậy sớm. Từ những quan sát gần gũi, Võ Quảng vẽ nên một bức tranh sinh hoạt đơn giản mà thân thương, gợi nhớ tuổi thơ và khuyến khích sự siêng năng, chăm chỉ. Bài thơ nhẹ nhàng nhưng mang thông điệp sâu sắc về giá trị của thời gian và công việc.
3/ Mầm non
Dưới vỏ một cành bàng Còn một vài lá đỏ, Một mầm non nho nhỏ Còn nằm nép lặng im.
Mầm non mắt lim dim Cố nhìn qua kẽ lá Thấy mây bay hối hả Thấy lất phất mưa phùn Rào rào trận lá tuôn Rải vàng đầy mặt đất Rừng cây trông thưa thớt Thấy chỉ cội với cành… Một chú thỏ phóng nhanh Chạy nấp vào bụi vắng Và tất cả im ắng Từ ngọn cỏ làn rêu…
Chợt một tiếng chim kêu: - Chiếp, chiu, chiu! Xuân tới! Tức thì trăm ngọn suối Nổi róc rách reo mừng Tức thì ngàn chim muông Nổi hát ca vang dậy
Mầm non vừa nghe thấy Vội bật chiếc vỏ rơi Nó đứng dậy giữa trời Khoác áo màu xanh biếc…
Lời bình:
Mầm non là bài thơ tôn vinh sự khởi đầu và tiềm năng phát triển của tuổi trẻ. Võ Quảng ví những đứa trẻ như những mầm non vươn lên, được nuôi dưỡng bởi tình yêu và sự chăm sóc. Bài thơ truyền tải niềm tin vào tương lai, sự kỳ vọng rằng thế hệ trẻ sẽ lớn lên mạnh mẽ, tươi đẹp như những chồi non đầy sức sống.
4/ Xe cút kít
Tôi xe Cút kít Ngày đi khắp nơi Tối về nghỉ ngơi Sân kho hợp tác
Càng dài tôi ghếch Như ngắm trăng sao Đêm nghe ngoài ao Tiếng đàn chẫu chuộc Trạm bơm xịch xịch Mương nước rào rào Gió thổi nao nao Tre già kĩu kịt
Tôi, xe Cút kít Nghe gà gáy tan Báo ngày lại sang Giục tôi đi khắp
Mùa xuân hoa bắp Nở trắng trên đồng Hoa bầu như bông Hoa mơ như tuyết
Mùa hè đỏ rực Hoa phượng, hoa vông Mùa thu mênh mông Vàng cam vàng quít
Chở ngô tròn bắp Chở lúa mẩy bông Chở bèo, chở phân Chở vôi, chở gạch
Lọc cọc, lạch cạch Đi khắp đường làng Hát hò reo vang: - “Cút kít! Cút kít!”
Lời bình:
Xe cút kít là một bài thơ đơn giản nhưng tinh nghịch, mô tả trò chơi tuổi thơ gắn liền với những chiếc xe cút kít. Võ Quảng khéo léo lồng ghép sự hồn nhiên, vui tươi của trẻ nhỏ, đồng thời gợi nhắc về tình bạn và sự sẻ chia trong những trò chơi thời thơ ấu.
5/ Chị chổi tre
Chị chổi tre Bước ra hè Thấy lá me Rơi đầy đất Chị chổi quét: Roặc, roặc, roặc! Bụi tung bay Bụi cay cay Xông vào mũi Làm chị chổi Hắt xì to Rồi nổi ho Hai tiếng!
Chị chổi tre Bước ra đàng Thấy lá vàng Rơi ngập đất Chị chổi quét Roặc, roăc, roặc! Bụi tung bay Bụi cay cay Xông vào mũi Làm chị chổi Hắt xì to Rồi nổi ho Ba tiếng!
Chị chổi tre Bước vào nhà Lấy khăn ra Bịt vào mũi Và chị chổi Quét roặc, roặc! Quét xó bếp Quét gầm giường Nhện cuống cuồng Co cẳng chạy Gián lẩy bẩy Bay tứ tung Cóc lăn đùng Nhảy cút mất!
Nhà mát sạch Cả trong ngoài Gió khoan thai Bay vào cửa… Chị kỳ rửa Sạch chân tay Ra hiên sau Nằm hóng mát
Lời bình:
Chị chổi tre là hình ảnh thân thuộc trong mỗi gia đình Việt Nam, nhưng dưới ngòi bút của Võ Quảng, chị chổi trở nên sinh động và gần gũi. Chổi tre được nhân cách hóa, trở thành người bạn đồng hành chăm chỉ, không ngại vất vả để giữ cho ngôi nhà sạch sẽ. Bài thơ giản dị nhưng sâu sắc, tôn vinh những giá trị lao động thầm lặng.
6/ Mời xuống đây chơi
Trăng Trung Thu tươi cười Nhô lên sau đồi cỏ Các ao hồ lớn nhỏ Đều tràn ngập ánh trăng! Trăng đùa sóng lăn tăn Trăng rải vàng rải bạc Trăng thổi làn gió mát Trăng phủ lụa xóm làng Đồng quê trở mơ màng Đẹp như trong thần thoại Ếch gọi: - Trăng đẹp! Vạc gọi: - Trăng đẹp! Tất cả gọi: - Trăng đẹp! Mời xuống đây chơi!
Trăng Trung Thu nhận lời Xuống tham gia rước đuốc Đèn Ông Trăng nhịp bước Đèn Ông Sao bước theo Tất cả nổi mừng reo Lượn giữa trời trăng sáng!
Lời bình:
Mời xuống đây chơi là lời mời gọi thân thiện, hào phóng của những đứa trẻ đối với thiên nhiên. Từ những hình ảnh trong lành như vầng trăng, ngôi sao, Võ Quảng đã vẽ nên bức tranh thiên nhiên tràn đầy sức sống và kết nối hài hòa với con người. Bài thơ mang thông điệp về sự yêu thương và hòa hợp với môi trường.
7/ Quả đỏ
Những quả chín đỏ Hát dưới nắng mai Những chùm quả sai Cười trong nắng mới
Đàn chim bay tới Cất tiếng reo vang: “Ôi chao! Mùa màng Năm nay tốt quá!”
Lời bình:
Quả đỏ là bài thơ ca ngợi vẻ đẹp của thiên nhiên, đặc biệt là những trái cây chín mọng, đỏ tươi. Võ Quảng khéo léo dùng hình ảnh quả đỏ để liên tưởng đến niềm vui, hạnh phúc và sự tròn đầy trong cuộc sống. Qua đó, ông khuyến khích trẻ em biết yêu quý thiên nhiên và trân trọng những món quà từ cuộc sống.
8/ Báo tin
Tin đồn đâu đây Sắp có gió bấc Nếu nó có thật Phải tránh cho mau!
Phía trước, phía sau Phải lo cài cửa! Tranh thủ tắm rửa Mặc ấm, quàng khăn
Nó gây ho hen Hắt hơi cảm sốt Nó còn không tốt Vặt trụi rừng cây
Rải khắp vàng bay Hất tung tổ ấm Vừa chạy vừa rống: “Reét, reét, ta đây! Ta phủ trời mây Một màn nặng trịch”
Thằng Gió ngỗ nghịch Đã đến kia kìa! Tròn bằng cái nia Phồng phềnh, óng ánh
Gánh theo một gánh Bao bị căng phồng Đứng ngang giữa đồng Cầm bao mở nút
Trong bao vi vút Bọn gió tung ra! Vèo vèo bay xa Đến khắp bờ bụi
Vỗ cành trơ trụi Cành nảy mầm non Vuốt lá héo hon Lá hoa bừng nở
Thắp sáng rực rỡ Rừng núi, đồi nương Đâm toạc màn sương Mở xa cõi đất Trời xanh cao ngất Bừng nắng ban mai
Hoá ra đồn sai! Đâu còn thằng Bấc! Mà đây, thích thật: Chú Gió-đầu-xuân!
Chú báo tin mừng: Mang xuân về sớm
Lời bình:
Báo tin của Võ Quảng là một bài thơ hồn nhiên, vui tươi, phản ánh tình cảm gần gũi, chân thành giữa thiên nhiên và con người. Qua từng câu thơ, tác giả khéo léo truyền tải thông điệp về sự kết nối giữa mọi sự sống trong thế giới xung quanh ta.
9/ Đường đến trường
Chúng em đi đến trường Ngày vui thêm rộn rã
Những đường cày hối hả Tở mở nắng ban mai Nhãn rung cành quả sai Chuối kéo dài bóng lá Ao bèo dâu, ruộng mạ Trải mượt lớp nhung xanh Hàng bạch đàn long lanh Soi mương dài thẳng tắp Thuyền chở lúa đầy ắp Trôi nhẹ đến sân kho Máy tuốt quay ro ro Hạt vàng văng tung toé
Tiếng đàn trâu gọi nghé Tiếng rộn rịp phát thanh Chân rậm rịch bước nhanh Rộn mùi thơm rơm rạ
Chúng em lấy làm lạ: Con đường như hoá gần! Con đường càng vui chân Khi chúng em học tốt
Lời bình:
Đường đến trường mô tả hành trình đi học của trẻ em, từ những bước chân nhỏ bé trên con đường làng quê thân thuộc. Võ Quảng làm sống dậy niềm vui của trẻ khi đến trường, đồng thời thể hiện sự gắn bó với quê hương, với con đường quen thuộc dẫn tới tri thức.
10/ Học tốt
Sau cơn mưa dông Nước hồ tràn ngập Xóm thôn dồn dập Tiếng nhái, ễnh ương Vang động chiều sương Ôn bài học tập Nhái học: - Ọc, học! Ọc, học! Ếch đọc: - Hoọc tốt! Hoọc tốt!
Nhặt khoan ngoài rộc Tiếng chú ễnh ương: - Troò ngoan, troò ngoan! Tiếng anh chẫu chàng: - Ọc, uộc! Thật thuộc!
Thi nhau học tập Học tốt, học chăm Bên ánh trăng trong Đáy hồ thắp sáng
Lời bình:
Học tốt là lời động viên, khích lệ các em nhỏ chăm chỉ học tập. Võ Quảng giản dị nhưng tinh tế khi nhấn mạnh tầm quan trọng của việc học và kết nối nó với tương lai tươi sáng. Thông điệp của bài thơ là nếu các em nỗ lực, tương lai sẽ rộng mở và đầy hứa hẹn.
Các bài thơ của Võ Quảng về chủ đề thiên nhiên
Những bài thơ của Võ Quảng về chủ đề thiên nhiên cũng rất đa dạng. Ông khéo léo thể hiện tình yêu vạn vật của mình thông qua từng câu chữ.
1/ Anh đom đóm
Mặt trời gác núi Bóng tối lan dần Anh Đóm chuyên cần Lên đèn đi gác…
Theo làn gió mát Anh đi rất êm Đi suốt một đêm Lo cho người ngủ
Bờ tre rèm rủ Yên giấc Cò Con Một đàn chim non Trong cây ngủ ngáy Ao không động đậy Lau lách ngủ yên Một chú Chim Khuyên Nằm mê ú ớ Tiếng chị Cò Bợ: - “Ru hỡi ru hời! Hỡi bé tôi ơi Ngủ cho ngon giấc! Chém cha lũ giặc Phá giấc trẻ thơ! Giết Tằm nhả tơ Giết Ong làm mật!”
Ngoài sông thím Vạc Lặng lẽ mò tôm Bên cạnh sao Hôm Long lanh đáy nước Từng bước, từng buớc Vung ngọn đèn lồng Anh Đóm quay vòng Như sao bừng nở Như sao rực rỡ Rụng ở vườn cam Rụng dọc bờ xoan Vườn cau, vườn chuối
Gà đâu túi bụi Gáy sáng đằng đông Tắt ngọn đèn lồng Đóm lui về nghỉ
Lời bình:
Bài thơ Anh đom đóm mang đến hình ảnh gần gũi của thiên nhiên qua nhân vật chú đom đóm nhỏ bé. Qua đó, Võ Quảng gợi lên tình yêu và sự trân trọng đối với vẻ đẹp giản dị của tự nhiên. Chú đom đóm không chỉ thắp sáng ban đêm mà còn mang theo những ước mơ và khát vọng về sự soi đường trong cuộc sống.
2/ Gà mái hoa
1 Một buổi sớm mai Trời chưa bừng sáng Con gà trống xám Đập cánh ó, o! Nghe tiếng gọi to Mái hoa bừng mắt Kêu một tiếng “oắc”! Nhảy phắt khỏi chuồng
Chúng hẹn nhau ngoài vườn Chia nhau hạt ngô hạt thóc Chúng dạo quanh nhà bếp Chia nhau mẩu sắn mẩu khoai Bên bờ ao Trống xám uống một ngụm nước Bóng hai con gà Đáy nước rung rinh
2 Bỗng mái hoa đổi nết Cái đầu nó nghếch nghếch Cái cổ nó thon thót Nó kêu: Tót, tót, tót! Nó nhảy lên bàn Nó đạp ngã bát Bát rơi đánh đốp! Trống xám giật mình Vụt khỏi gầm giường Nghểnh cổ kêu: ót! Mèo mướp đánh thót Nhảy vụt lên phên Tý chạy kêu lên: - Đợi tao lấy thóc! Đợi tao lấy thóc! Gà dún mình Nhắm chiều cao Nhảy lên gác Nhưng trượt chân Ngã lộn phèo “Tạch, tạch, tạch!” Tro bụi trong nhà Tung bay mù mịt
Mẹ Tý vừa về Tý chạy lại mách - “Gà cứ tót, tót Sục sạo kiếm ăn! Nó nhảy lên bàn Nó làm vỡ bát” Tý ngỡ mẹ gắt Nhưng mẹ lại cười Mẹ chẻ tre tươi Mẹ đan cái sọt Mẹ đem mẹ lót Những rác, những rơm Mẹ đặt sọt lên Bên trên cái gác Mẹ cho Tý nhốt Vì đã tưởng rằng: Gà đói sục ăn Chính gà tìm ổ
Mỗi buổi sớm mai Mái hoa trên gác - Cục, cục, cục, tác! Trống xám đứng dưới: - Cục, cục, cục, tác! Rồi ngỗng: cạc, cạc! Rồi vịt: gắp, gắp! Rồi lợn: ịt, ịt! Và Tý nhảy nhót Bắt nhịp mái hoa: - Cục, cục, cục, tác!
3 Nhà nay lại vắng tanh Trống xám đi đâu mất Nép mình trong xó bếp Đàn ngỗng đứng lặng im Con vịt mắt lim dim Nhìn mưa rơi bờ dậu Chó khoanh tròn trong trấu Mèo ngái ngủ đầu phên Mái hoa luôn ngày đêm Cứ nằm lì trên gác Mặt trời khỏi lùm tre Ngoài sân nắng đã gắt Xa xa nghe dìu dặt Tiếng cu gáy từng hồi Mẹ bảo: Đến giờ rồi Cho đàn gà xuống ổ Mẹ đặt cái thang Leo mở gút lạt Mẹ “xuống” đàn gà Mười chú gà con Màu vàng mượt Con mắt đen huyền Ngơ ngác! Cái mỏ tí hon Liếc chiếc! Cái chân tí hon Run run! Tý bốc một con Sờ nghe mát rợi
Xoắn xa, xoắn xít Tý chạy bốc thóc Tý chạy múc nước Giúp mẹ nhốt gà
Lời bình:
Gà mái hoa là bài thơ nhẹ nhàng và thân thuộc, miêu tả hình ảnh con gà mái mộc mạc với những chi tiết sinh động, đầy sức sống. Võ Quảng đã khéo léo đưa hình ảnh gần gũi của làng quê vào thơ, làm cho người đọc cảm thấy thân quen và yêu thương cuộc sống nông thôn.
3/ Chim Yến
Ở cù lao Chàm Có con chim yến Mình dài mỏ nhọn Giống một mũi tên Giữa biển mênh mông Lao nhanh vun vút Lao giữa gió thét Lao giữa sóng gầm Đôi cánh xa gần Thấy như ánh chớp!
Đùa với cái chết Xem nhẹ gian lao Yến vút lên cao Hạ xuống vách đá Miệng ngậm con cá Đến đút cho con
Cả tổ chim non Reo mừng gặp mẹ!
Lời bình:
Chim Yến vẽ nên bức tranh thanh bình về loài chim nhỏ bé nhưng dũng cảm, vượt qua những khó khăn để bay cao. Qua bài thơ, Võ Quảng không chỉ ngợi ca vẻ đẹp của chim Yến mà còn gửi gắm thông điệp về sự kiên trì và nghị lực trong cuộc sống.
4/ Chú chẫu vàng
Một chú Chẫu chàng Ngồi trên lá sen Mải nhìn hồ nước Thấy trời lộn ngược Mây trắng rung rinh Chú ngồi lặng thinh Như đang mơ tưởng
Một chị Niềng niễng Hì hục dưới bùn Một anh Chuồn chuồn Là là mặt nước Một chú Nòng nọc Ngọ ngoậy cái đuôi Một bác cá Trôi Xòe vây quạt quạt
Chẫu chàng im bặt Đưa mắt ngồi nhìn Mây trôi lặng im Đáy hồ nước biếc
Chợt: Cạc, cạc, cạc! Có tiếng đàn vịt… Chú Chẫu chàng Nhanh như chớp Đánh một phóc Vụt biến mất!
Lời bình:
Chú chẫu vàng là một trong các bài thơ của Võ Quảng về thiên nhiên khắc họa một sinh vật nhỏ bé, giản dị nhưng không kém phần thú vị. Qua cái nhìn hồn nhiên của trẻ thơ, chú chẫu vàng hiện lên sinh động, gợi nhớ về những trò chơi và khám phá tuổi thơ nơi thôn quê.
5/ Con bê lông vàng
Con bê lông vàng Cổ loang màu trắng Bước đi liến thoắng Miệng cứ: bê… ê!
Ơ kìa! Con bê Đi qua vườn ớt Nhìn sau nhìn trước Đi vào vườn cà Đi vào đi ra Đi tìm mẹ nó!
Vấp cọc đau quá Nó ngã lăn kềnh! Nó nhìn chung quanh “Bê… ê” gọi mẹ… Chung quanh vắng vẻ Chẳng thấy mẹ đâu!
Nó lại đứng lên Đi vào vườn ớt Nhìn sau nhìn trước Đi vào vườn cà Đi vào đi ra Vượt qua đồi cỏ
Thấy cái hoa nở Nó bước lại gần Nó đứng tần ngần Mũi kề, hít hít!
Lời bình:
Con bê lông vàng miêu tả hình ảnh ngây thơ, hiền lành của chú bê. Bài thơ thể hiện tình yêu đối với động vật và lòng quý trọng đối với những gì giản dị, mộc mạc của cuộc sống. Hình ảnh chú bê trở thành biểu tượng của sự trong sáng và gần gũi trong đời sống thường ngày.
6/ Giếng nước
Cái giếng làng tôi Thành xây bằng đá Miệng không rộng quá Lòng giếng rất sâu Mạch nước bao đời nay Vẫn thao thao bất tuyệt Nước trong veo, tinh khiết Dùng nấu nước đun cơm Cơm hóa dẻo hơn Pha trà thêm ngọt Tưới vườn tươi tốt Nẩy vạn mầm xanh!
Lòng giếng rộng thênh thênh Khi mây trời soi bóng! Khi ngàn sao xuống tắm Lòng giếng hóa long lanh Lòng giếng vẽ bức tranh Của Tua rua Của Ngân hà Của sao Sâm Của sao Thương Giữa trời lồng lộng!
Lời bình:
Giếng nước mang lại cảm giác mát lành và yên bình, là biểu tượng của sự sống, gắn liền với cuộc sống sinh hoạt hằng ngày. Võ Quảng gợi nhắc về những kỷ niệm của trẻ em khi chơi đùa bên giếng, đồng thời thể hiện sự trân trọng với nguồn nước quý báu của làng quê.
7/ Hoa Sen
Hoa sen sáng rực Như ngọn lửa hồng Một chú bồ nông Mải mê đứng ngắm
Nước xanh thăm thẳm Lồng lộng mây trời Một cánh sen rơi Rung rinh mặt nước
Lời bình:
Hoa Sen ngợi ca vẻ đẹp thuần khiết, thanh tao của loài hoa đặc trưng của Việt Nam. Qua hình ảnh hoa sen vươn lên từ bùn lầy, Võ Quảng gửi gắm thông điệp về sự cao quý và tinh thần vượt khó, giữ mình trong sạch giữa cuộc đời.
8/ Hỏi chích bông
Hỏi chú Chích bông: - “Sao Chích bông Suốt ngày luôn luôn nhảy nhót Nhảy khắp vườn ớt Nhảy khắp vườn cà Nhảy khắp vườn na Vườn cam, vườn quít Như tên vun vút Lêu lổng khắp nơi Mải miết vui chơi Chẳng làm gì cả?”
Chích bông trả lời: - “Cậu nói gì lạ? Phải hiểu cho tôi! Tôi nhảy khắp nơi Để lo làm việc! Nhảy để nhặt sạch Hàng vạn con sâu Nhặt để mai đây Cây cành trĩu quả!”
Lời bình:
Hỏi chích bông là bài thơ thú vị, mô tả cuộc trò chuyện tưởng tượng giữa trẻ nhỏ và chú chim chích bông. Qua cuộc hội thoại hồn nhiên, tác giả thể hiện tình yêu thiên nhiên, sự tò mò khám phá thế giới của trẻ thơ.
9/ Mây dưới hồ
- Ai vãi mây dưới hồ? Những mây trắng xóa Bay la bay lả Như cánh cò bay?
- Ai vãi mây xuống hồ? Những mây vàng óng Bềnh bồng trên sóng Như lưới bủa vây?
Đó là Ông Mặt trời Làm ông chài Vãi lưới Từ sớm đến tối Tung mây xuống hồ!
Lời bình:
Mây dưới hồ khắc họa hình ảnh mây trời phản chiếu trên mặt nước hồ yên bình. Võ Quảng dùng hình ảnh đơn giản nhưng giàu sức gợi, tạo nên sự liên tưởng về vẻ đẹp của thiên nhiên và sự tĩnh lặng, thanh bình của cuộc sống.
10/ Nắng ấm
Cuối xuân anh Nắng ấm Đuổi hết rét về rừng
Bọn rét phút cuối cùng Chạy vào hang vào hốc Hoặc cùng nhau tức tốc Chui rừng sếu, rừng lim Rừng bạch đàn thâm nghiêm Nơi tối mò tối mịt Nơi chỉ nghe gió rít Chỉ có thác gầm gào Chỉ tiếng hùm báo hao Chỉ khỉ ho, cò khóc!
Đuổi xong hết bọn rét Nắng ấm lại đứng ra Tung giữa trời bao la Triệu hào quang lấp lánh
Lời bình:
Bài thơ Nắng ấm mô tả sự thay đổi của thiên nhiên khi nắng sớm tràn về. Nắng ấm không chỉ mang lại sức sống mới cho vạn vật mà còn là biểu tượng của niềm vui, sự sống động trong mỗi tâm hồn.
11/ Gió
Tôi là một chú Gió Tôi bay trên đồng cỏ Tôi đẩy những buồm thuyền Thổi một vừng trăng nghiêng Lắt lay một chiếc lá
Đưa tay tôi vuốt má Em bé cười trong nôi
Quạt ráo giọt mồ hôi Lâm thâm trên vừng trán
Lau khô đôi mắt sáng Chải mớ tóc rối bời
Ru giấc ngủ em tôi Như mẹ hiền đưa võng Giữa trưa hè tròn bóng
*
Tôi nghe còi rúc rồi! Tiếng còi giục giã tôi Thổi cờ hồng phấp phới Dang cánh dài lướt tới Quét sạch khói ngoài trời Và mang đến nơi nơi Khí mát lành biển cả
Lời bình:
Gió là bài thơ mang lại cảm giác tươi mới, tự do khi miêu tả hình ảnh gió lướt qua. Võ Quảng khéo léo dùng hình ảnh gió để khơi gợi sự hồn nhiên, tươi vui, đồng thời cho thấy sự chuyển động không ngừng của thiên nhiên và cuộc sống.
12/ Thác nước
Mưa to! Khắp mô gò Biến thành Thác Những thác nước Nhảy chồm chồm Qua gốc Đánh một phóc Qua hốc Lao nhanh Về phía trước
Thác nước Xùi bọt Trắng phau Gọi nhau: - Chạy cho mau! Chạy cho mau! Ra đến sông Cuốn sạch bong Những rơm Những rác! Mưa từng hồi Vung roi Vun vút!
Thác đùa reo Đua nhau Chạy mau Ra đến sông Về biển Đông Mênh mông Toả khắp!
Lời bình:
Thác nước là bài thơ tả cảnh thiên nhiên hùng vĩ, mạnh mẽ với dòng thác đổ từ trên cao. Võ Quảng sử dụng hình ảnh thác nước để biểu tượng cho sự sống động và mãnh liệt của tự nhiên, đồng thời tạo nên cảm giác sảng khoái và ngưỡng mộ trước sức mạnh của thiên nhiên.
13/ Cây măng tre
Tôi cây măng tre Mọc lên giữa bụi Chưa tròn một tuổi Cành chửa thành cành Lá vừa nẩy xanh Mỏng như cánh bướm Thức dậy buổi sớm Nghe tiếng chim ca Hớp giọt sương sa Lòng nghe mát rượi Nóng lòng tôi đợi Sang đến mùa xuân Nắng mới tưng bừng Tôi vươn cao vút.
Tôi nhìn được khắp Sông núi xóm làng Mương máng dọc ngang Đẹp như tranh vẽ Cành mềm mát mẻ Rủ bóng ao sâu Cò, vạc bảo nhau: - “Ồ, tre chóng lớn!”
Lời bình:
Bài thơ Cây măng tre ngợi ca sức sống bền bỉ của tre, loài cây biểu tượng cho sự kiên cường, bất khuất. Măng tre vươn lên từ lòng đất, trở thành cây tre mạnh mẽ, là hình ảnh ẩn dụ cho ý chí của con người Việt Nam trong mọi hoàn cảnh.
14/ Đàn sếu
Mùa đông về Trời trở rét Sếu gọi loa Cùng tập họp
Xin tạm biệt Các ao hồ Có nhiều giếc Nhiều rô Nhiều trê Béo míp
Gõ trống ếch Gấp lên đường Về phương Nam Có nắng ấm Cánh nào rắn Bay dẫn đầu Dắt theo sau Ai còn yếu Nêu khẩu hiệu: Vì mọi người Cố giúp nhau Bay đến đích
*
Đàn sếu Con trước Con sau Như cườm Trắng phau Nhịp nhàng Tung bay Giữa trời Xanh biếc
Lời bình:
Đàn sếu gợi lên hình ảnh bầy chim sếu bay lượn trên bầu trời, tượng trưng cho khát vọng tự do, niềm tin vào tương lai tươi sáng. Bài thơ tôn vinh vẻ đẹp của thiên nhiên và lòng khát khao được bay cao, bay xa của con người.
15/ Tre vui tre cười
Tre vui, tre cười Kĩu ca kĩu kịt! Chim vui, chim cười Ríu ra ríu rít
Gió vui, gió cười Trong thông vi vút! Hoa vui, hoa cười Trong cành trắng muốt!
Lửa vui, lửa cười Bập bùng trong bếp! Suối vui, suối cười Trên non róc rách!
Đèn vui, đèn cười Lập loè trang sách! Em vui, em cười Khúc kha khúc khích!
Lời bình:
Tre vui tre cười miêu tả hình ảnh cây tre luôn vui tươi, tràn đầy sức sống, là biểu tượng cho sự lạc quan, yêu đời. Võ Quảng đã khéo léo dùng hình ảnh cây tre quen thuộc để nói lên tinh thần không bao giờ khuất phục trước những khó khăn của người Việt Nam.
Tổng hợp những bài thơ hay của Võ Quảng về gia đình
Cuối cùng, không thể bỏ qua lọat tác phẩm tiêu biểu của Võ Quảng về chủ đề gia đình và tình yêu quê hương đất nước sau:
1/ Mẹ về đến nhà
Mẹ về đến nhà Con chó chạy ra Vui mừng quấn quít Con gà con vịt Quấn chặt lấy chân Theo mẹ ra sân Theo mẹ vào bếp Mẹ mời đi hết Chúng cứ lăn vào Kêu lên ồn ào: - “Mẹ ơi, đói quá! Mẹ ơi, đói quá!” Mẹ gọi tất cả Đãi một mo cơm Ăn xong kêu lên: - “Mẹ ơi, đói quá! Mẹ ơi, đói quá!”
Lời bình:
Bài thơ Mẹ về đến nhà của Võ Quảng khắc họa niềm vui và sự chờ mong của đứa trẻ khi mẹ trở về. Từng chi tiết nhỏ như bước chân mẹ hay cái ôm ấm áp thể hiện tình yêu thương và sự gắn bó giữa mẹ và con. Bài thơ đơn giản nhưng chứa đựng cảm xúc sâu lắng về tình mẫu tử.
2/ Mẹ yêu em tôi
Mẹ “yêu” em tôi Suốt ngày không ngớt!… Mẹ đỡ em bước Mẹ vịn em ngồi Đưa võng, “à ơi” Mẹ ru em ngủ Mẹ ấp, mẹ ủ Em được ấm hơi Mẹ ẵm em tôi Mẹ hôn, mẹ hít Em ngủ mẹ thức Mẹ quạt, mẹ ru Công việc lu bù Suốt ngày vất vả Băm bèo, khâu vá Làm cỏ, bỏ phân Trăm việc ngoài đồng Chăm lo lúa tốt Mẹ trút hết mệt Khi bế em tôi: - “À ơi, à ơi!…” Mẹ ru em ngủ
Lời bình:
Mẹ yêu em tôi là một lời ca ngợi về tình mẹ, một tình cảm thiêng liêng và cao quý. Qua đôi mắt của đứa trẻ, hình ảnh người mẹ hiện lên thật dịu dàng và yêu thương, chăm sóc cho từng đứa con. Võ Quảng thể hiện sự kính trọng và lòng biết ơn sâu sắc đối với người mẹ qua những vần thơ mộc mạc, gần gũi.
3/ Tôi đang ngồi làm bài
Tôi đang ngồi làm bài Chợt Sơn ca đến gọi: - Ngồi làm gì ngồi mãi? Ra đây cùng hát ca Ngoài mây trời bao la Có nắng vàng đang đợi! - Hỡi Sơn ca, chớ gọi! Sơn ca có nhớ không? Bài vở chưa làm xong Đi chơi chưa phải lúc
Tôi đang ngồi, hì hục… Chợt có tiếng Ve kêu: - Ra đây ta cùng reo Có Gió vàng đang đợi! Tôi bảo: Ve chớ gọi Ve có nhớ hay không? Mọi việc chưa làm xong Đi chơi chưa phải lúc!
Tôi lại ngồi, hì hục… Mọi việc đã làm xong Tôi ra ngoài chấn song Gọi to: - Hỡi Sơn ca Hỡi Ve, hỡi Nắng mới Mời tất cả cùng vui! Mọi việc làm xong xuôi Vui chơi là phải lúc
Lời bình:
Bài thơ Tôi đang ngồi làm bài miêu tả hình ảnh quen thuộc của một đứa trẻ đang chăm chỉ làm bài tập. Qua từng dòng thơ, Võ Quảng không chỉ kể về việc học, mà còn khích lệ ý thức tự giác và trách nhiệm trong học tập. Bài thơ truyền tải thông điệp về sự cần mẫn và nỗ lực trong học hành để đạt được kết quả tốt.
4/ Chị ru em ngủ
Chị ru em ngủ…
Cái màn vừa rũ Cũng đã ngủ rồi! Cái chiếu cái nôi Cũng đều ngủ cả! Cái giàn, cái giá Cái bát, cái mâm Thúng, mủng, quang, giành Ngáy theo nhịp thở Gió về bỡ ngỡ Dừng lại ngoài hiên Như những nàng tiên Sao đi rời rợi
Ngủ đi em hỡi Cái ngủ cho ngon Cho mau lớn khôn Cho ngày lại sáng Thêm nhiều bầu bạn Thêm lá, thêm cành Cho đồng thêm xanh Cho vườn thêm mát
Ngoài kia lũ giặc Tiếng súng vừa im Hãy ngủ đi em Em yêu của chị
Lời bình:
Trong những bài thơ hay của Võ Quảng không thể bỏ qua Chị ru em ngủ. Đây là bài thơ nhẹ nhàng, sâu lắng về tình chị em. Hình ảnh chị ngồi bên em, hát ru với những lời ca dịu êm, gợi lên không khí bình yên trong gia đình. Võ Quảng thể hiện sự gắn kết giữa các thành viên trong gia đình thông qua hình ảnh đơn giản mà gần gũi này.
5/ Thư gửi cho anh
Anh thân yêu, Anh đi nhập ngũ Phấn khởi cả nhà, Cô bác gần xa Luôn luôn thăm hỏi Em đây không khỏi Sung sướng tự hào, Mong anh cố vào Mau thành dũng sĩ.
Hành quân diệt Mỹ Anh bước hiên ngang Đeo khẩu súng “côn” Thích ơi là thích Vác khẩu “đui-xết” Hoặc B.40, Một phát cháy thui Xe tăng bọc thép San bằng bốt giặc Giải phóng quê hương
Nếu anh bị thương Tạm nằm bệnh viện Thì nhớ đánh điện Cho em biết tin, Em sẽ lớn lên Nhanh như ông Gióng Em đánh ngựa phóng Đến cấp chỉ huy Em cố xin đi Thay anh đánh giặc.
Lời bình:
Thư gửi cho anh mang đầy tình cảm yêu thương, nhung nhớ của một đứa trẻ gửi tới người anh đi xa. Võ Quảng thể hiện niềm mong mỏi và hi vọng qua từng dòng thơ, đồng thời khắc họa tình anh em thân thiết, thiêng liêng trong gia đình.
6/ Bà tôi chăn nuôi
Sáng sớm bà tôi Tung chăn dậy trước
Nghe tiếng bà bước Gà qué vui mừng Đàn vịt tưng bừng Chào bà: quạc! quạc!
Đánh diêm nghe “soạt”! Lửa bếp bừng to Khụt khịt bà ho Bà băm, bà nấu
Bà trộn, bà khuấy Bà múc, bà khuân Bà đấm vào lưng: “Chà đau lưng quá!”
Lợn bà một tạ Vịt bà bốn cân Qua lại ngoài sân Luôn mồm: đói, đói!
Bà bảo bà phải Nhúc nhích đi làm Ăn xong lại nằm Ở không rất chán!
Khi tổ bầu bán Bà được tuyên dương Bà bảo: “Các anh họ thương Nên khen làm vậy!”
Lời bình:
Bà tôi chăn nuôi là bài thơ miêu tả sự cần cù, chịu khó của người bà. Qua từng hình ảnh quen thuộc của người bà chăm sóc vật nuôi, Võ Quảng gửi gắm thông điệp về giá trị của lao động và sự yêu thương trong gia đình. Tình cảm dành cho người bà hiện lên chân thực và gần gũi qua những vần thơ bình dị.
7/ Đôi tay mẹ
Mẹ làm suốt ngày Đôi tay không ngớt
Một tay đun bếp Một tay bế em Một tay cào rơm Một tay cấy mạ Một tay khâu vá Một tay băm bèo Một tay nuôi heo Một tay cuốc đất Một tay đắp đập Một tay khai mương Một nắng hai sương Tay làm không ngớt
Cha tôi về phép Thấy việc gọn gàng Khoe với họ hàng Mẹ tôi đảm lắm!
Lời bình:
Đôi tay mẹ là biểu tượng của sự hy sinh và tảo tần của người mẹ. Đôi tay ấy không chỉ làm việc vất vả mà còn chăm sóc, nuôi dưỡng con cái. Bài thơ là lời tri ân sâu sắc đến những người mẹ đã dành cả cuộc đời vì con. Từng câu thơ nhẹ nhàng nhưng đầy cảm xúc, tôn vinh vai trò của mẹ trong cuộc sống.
8/ Cậu tôi
Tôi có ông cậu Làm nghề thợ rèn Da ngăm ngăm đen Như hun trong khói
Cậu tôi ít nói Củ mỉ cù mì Khỏe không ai bì Cánh tay như thép Vung tay cậu đập Hùng hục cả ngày Rèn cuốc rèn mai Rèn cày 51
Búa quai, sắt đập Chớp chớp sáng lòe Sáng cả bờ tre Lung linh mặt nước
Nghe đâu lúc trước Kháng chiến đánh Tây Cả đêm liền ngày Cậu rèn những mác Những chông nhọn hoắt Mã tấu, dao găm Suốt cả mười năm Giao cho du kích
Cậu tôi rất thích Thấy tôi đến chơi Tôi cũng rất vui Được gần bên cậu Được sờ, được mó Cái búa, cái đe Có lúc ngo ngoe Thụt cây ống bễ
Cậu tôi vui vẻ Cười bảo tôi rằng: - Mày có khả năng Thành anh thợ đúc!
Lời bình:
Cậu tôi là bài thơ về người cậu với hình ảnh gần gũi, thân thương. Qua miêu tả của Võ Quảng, cậu hiện lên như một người thân yêu, gần gũi và luôn quan tâm đến gia đình. Bài thơ thể hiện sự gắn bó, tình cảm ruột thịt trong gia đình.
9/ Nghe tiếng ru
Họa mi bay về Cất cao tiếng hát Trời cao bát ngát Bỗng hóa cao hơn! Đất rộng mông mênh Như càng hóa rộng!
Bò vàng, Trâu mộng Nghểnh cổ lắng nghe Khóm trúc bờ tre Lặng im nghe hát Quên không xào xạc Nghỉ hết rì rào
Mặt trời lên cao Mỉm cười vẫy gọi: - “Chim ơi! Ta hỏi Học hát trường nào Mà tiếng xôn xao Nghe hay làm vậy?”
- “Thưa ông Hát được thế đấy Tôi học mẹ tôi Mẹ hát: À ơi!… Lúc ru tôi ngủ!”
Lời bình:
Nghe tiếng ru mang lại cảm giác yên bình, dịu dàng từ tiếng ru của bà, của mẹ. Võ Quảng vẽ nên hình ảnh tiếng ru như âm vang của sự bình yên, chở che trong suốt tuổi thơ của mỗi đứa trẻ. Tiếng ru không chỉ là giai điệu để đưa trẻ vào giấc ngủ mà còn là sự an ủi, che chở, mang theo tình yêu thương vô bờ của người thân.
Lời kết
Tất cả những bài thơ Võ Quảng hay nhất về chủ đề thiếu nhi, thiên nhiên và gia đình đã được tổng hợp trong bài viết trên. Với số lượng tác phẩm đồ sộ, ông xứng đáng là cây bút xuất sắc về văn học thiếu nhi Việt.
