Kā ka luna hoʻoponopono nota: Unuhi ʻia na Ākea Kahikina. Click here to read this article in English.
Ua kū nā meia ʻehā ma ke kahua like ma ka Pōʻahā ma ka ʻahahui a ke Council for Native Hawaiian Advancement no kekahi kūkākūkā ma ke ʻano he pānela i pili i ka hana e pono ai ka noho paʻa ʻana o nā ʻohana kupa ma Hawaiʻi — he hopena i kūkākūkā pinepine ʻia ma kekahi mokuʻāina i hoʻokaumaha ʻia e kekahi pōpilikia lōʻihi no ka noho hale ʻana.
Ua haʻi ‘ōlelo maila ʻo Meia Derek Kawakami no Kauaʻi e pili ana i ka hoʻokuʻu ʻana i kona mau hoa aloha nāna i kūʻēʻē loa i kāna hoʻolālā kūkulu hale pipiʻi ʻole ma ko lākou kaiāulu. A ua kālele hoʻi ʻo ia i ke ʻano e loli ai ka hana ke hōʻeuʻeu ʻia nā kaiāulu e kālai i ka hana a ke keʻena hoʻolālā o ke kalana, ma kahi o ka ʻēkoʻa.
Ua kālele pū maila ʻo Meia Mitch Roth no Hawaiʻi i ke koʻikoʻi o ka ʻae ʻia ʻana mai o ka holomua ʻana ma ʻō aku o ka mea maʻamau. Inā lohi a waiwai ʻole ka ʻōnaehana hōʻae o ke kalana, wahi āna, e aho e hoʻololi i nā kānāwai nāna e hoʻololohi nei i ka hana.
“Nui nā manawa e paʻa ai kākou i ka mea i makemake ʻole ʻia,” wahi a Roth. “ʻO ka mea maʻamau ma Hawaiʻi Mokupuni, ʻaʻole mākou makemake i ke kūkulu hale, ʻaʻole makemake iā TMT, ʻaʻole makemake i kēia. Kālele mākou i nā mea i makemake ʻole ʻia ma kahi o nā mea i makemake ʻia.”

Ua hoʻolālā ʻia ka mālama ʻana i ka ʻahahui ma Oʻahu, akā, ua hoʻoneʻe ʻia i Maui e nā alakaʻi no ke kākoʻo ʻana iā Mauinuiakama.
ʻO kekahi mea a Roth i hōʻike mai ai i pili i ka hana a kāna papa luna hoʻokele, ʻo ia nō ka hoʻokō ʻana i ka hiki i nā kamaʻāina ke hānai pono i kā lākou mau keiki ma Hawaiʻi nei. ʻO kēia hoʻololi kuanaʻike ʻana ka mea nāna i hōʻeuʻeu i ke kalana e hoʻonui i ka nui o nā hale pipiʻi ʻole mai 1,200 a i 6,600 hale, wahi a Roth.
ʻO ka hapanui o ke kūkākūkā he hoʻokahi hola, ka mea hoʻi i hoʻomalu ʻia e Micah Kane, ka CEO o Hawaiʻi Community Foundation, ua pili ia i nā ālaina kikoʻī ma ke kūkulu hou ʻana iā Lāhainā i mea e noho paʻa ai nā ʻohana kamaʻāina ma ke kūlanakauhale i ʻai ʻokoʻa ʻia e ke ahi ʻāhiu ma ka lā 8 o ʻAukake. Ua luku ʻia nā pono hana no ka ʻauwai lepo, ka uila, a me ka wai e ke ahi, a pono kekahi mau makahiki no ke kūkulu hou ʻia ʻana.
Ua hoʻolaha maila ʻo Meia Richard Bissen no Maui, ke ʻimi aku nei ke kalana i nā hana e lilo ai nā hale hoʻokipa malihini no ka wā pōkole i mau wahi noho loa no nā kamaʻāina i hoʻoneʻe ʻia.
Ma kēlā pule aku nei ʻo ia i ʻōlelo aku ai, ua hālāwai pū nā luna o ke kalana me nā alakaʻi o ka pā ʻoihana hoʻokipa malihini no ke kūkākūkā ʻana i ka hana e hōʻumeʻume ʻia ai nā ʻona hale e hāʻawi manawaleʻa i ko lākou mau hale hoʻomaha a me nā hale i hoʻolimalima pōkole ʻia no ka mālama ʻana i nā ʻohana no Lāhainā i nalowale ai ko lākou hale i ka pōpilikia.
“ʻO ka mea a ke kalana e ʻimi nei, ʻo ia nō ko lākou koho ʻoluʻolu ʻana e ʻaelike mai,” wahi a Bissen.

Eia mai kekahi ālaina i koe: ʻoi aku ka waiwai o nā hale hoʻolimalima ma mua o ka waiwai i loaʻa i nā kānaka hale ʻole no Lāhainā, i loko nō o ke kākoʻo ʻia ʻana e ke aupuni ma ka pae pekelala a me ka mokuʻāina.
“Makemake mākou i nā kānaka a pau no Lāhainā e noho paʻa ma Lāhainā,” wahi a Bissen. “Pēlā pū no nā kānaka ma Kula. Makemake mākou e noho nā kānaka ma ko lākou ʻāina hānau. ʻAʻole mākou makemake e kūʻai wale aku nā kānaka i ko lākou ʻāina, i ko lākou home, a ʻaʻole mākou makemake e hāʻawi pio nā kānaka ma muli o nā kānaka pī e makepono ana i ka mea e hana ʻia nei ma ko mākou kaiāulu.”
ʻŌlelo maila ʻo Bissen, kākoʻo ʻo ia i ka manaʻo no kekahi waiwai noho kahu no ka ʻāina kaiāulu i mea e paʻa ai nā pono ʻāina ma Lāhainā i nā lima kamaʻāina.
Ma kekahi manawa o ke kūkākūkā pānela, ua kū mai ʻo Bissen no ka mahalo lehulehu ʻana i nā meia o Honolulu, Hawaiʻi, a me Kauaʻi.
ʻO kona mau hoa meia, ka mea e noho ana ma ke kahua ma ka hale keaka ʻo Castle ma ka Maui Arts and Cultural Center, ʻo lākou nō kekahi o nā kānaka mua loa nāna i kelepona aku iā Bissen no ke kōkua ʻana ma ka wā i lapalapa ai ke ahi ma Maui ma ka lā 8 o ʻAukake. Wahi a Bissen, ʻaʻole pono kona nīele ʻana i kona mau hoa mea e hoʻouna mai i nā mākaʻi, nā kinai ahi, a me nā kānaka hoʻēmi ulia pōpilikia i Maui, no ka mea, ua hana ʻē nō lākou pēlā.
Akā, ma muli o ka nui o ka walohia i loko o Bissen, ua noho hou ʻo ia i lalo, a ʻo kona noi akula nō ia i ke anaina e paʻipaʻi lima nui no nā meia o Honolulu, Hawaiʻi, a me Kauaʻi ma kahi o kona leo mahalo, no ka mea, ua paʻa kona leo i ka walohia nui o loko.
ʻO Kawakami ka mea mua loa i kū i luna no ka pūliki ʻana iā Bissen. Ua hana like koke akula ʻo Blangiardi a me Roth.
ʻO kā Civil Beat kūkala nūhou ʻana i pili i ke kalana o Maui, ke uku hapa ʻia e nā haʻawina kālā mai ka Nuestro Futuro Foundation.
Ua kākoʻo ʻia kēia papahana e ka ʻOhana o Harry Nathaniel, Levani Lipton, ka ʻOhana Mar, a me Lisa Kleissner.