Cả hai từ chật hay trật đều là từ có nghĩa và được công nhận trong từ điển tiếng Việt. Để biết “chật” hay “trật” có đúng chính tả theo ngữ cảnh bạn đang muốn biết hay không? Hãy tìm hiểu nghĩa của 2 từ này.
Chật nghĩa là gì?
Từ “chật” thường được dùng để chỉ không gian hẹp, quần áo bó sát hay điều kiện hạn chế. Ví dụ, căn phòng có diện tích nhỏ sẽ là phòng chật, chiếc áo bó sát cơ thể là áo chật, hay túi xách quá đầy là túi chật. Nhờ hiểu rõ nghĩa này, bạn dễ dàng phân biệt khi viết hoặc nói.
Ví dụ:
- Nhà chật người đông: Nhà nhỏ không đủ chỗ để chứa mọi người.
- Tủ quần áo nhét chật đồ đạc: Tủ quần áo đã đầy đồ đạc, không còn chỗ trống.
- Phòng họp nhỏ và chật nên không đủ chỗ cho tất cả mọi người: Phòng họp không đủ chỗ cho tất cả mọi người vì nó hẹp và không đủ sức chứa.
Đồng nghĩa của “chật” là “hẹp” trong khi trái nghĩa của nó là “rộng” hoặc “đầy”.
Trật nghĩa là gì?
Ngược lại, “trật” được dùng để chỉ sự sai lệch hoặc lệch khỏi đúng chuẩn. Nó xuất hiện khi nói về nhịp điệu, trật tự, hay thứ tự của sự vật. Nó có thể được sử dụng trong nhiều loại từ, cụ thể:
- Động từ “trật”:
- Lật ngược để bỏ ra đồ đang đội, đang mặc bằng một động tác đột ngột.
- Ví dụ: Trật nón ra sau, trật vai áo để xem vết sẹo.
- Tính từ “trật”:
- Trơ, không có sự gắn kết, không được hỗ trợ hoặc đồng hành.
- Ví dụ: Mọi người đi hết còn trật lại một mình.
- Động từ “trật”:
- Ra khỏi vị trí, không còn khớp vào vị trí vốn có với một vật khác.
- Ví dụ: Tàu bị trật bánh, ngã trật khớp.
- Tính từ “trật”:
- Không đúng, không trúng.
- Ví dụ: Làm trật bài toán, bắn trật mục tiêu.
Xem thêm: Hy Vọng Hay Hi Vọng, Hi Sinh Hay Hy Sinh Đúng Chính Tả Tiếng Việt
Vì sao dễ nhầm lẫn giữa “chật” và “trật”?
Dễ nhầm lẫn giữa “chật” và “trật” chủ yếu vì cả hai từ phát âm ngắn, kết thúc bằng âm “-t”, đồng thời thường xuất hiện trong các câu mô tả tình trạng không thuận lợi. Nếu không liên tưởng rõ “chật” với không gian hẹp, quần áo bó sát và “trật” với sai lệch, lệch chuẩn, người viết sẽ dễ chọn sai từ, đặc biệt khi nói nhanh hoặc ít luyện tập viết đúng chính tả.
Bảng phân biệt chật hay trật
Thắc mắc thường gặpTừ dùng đúng
chật chội hay trật trội chật chội chật hẹp hay trật hẹp chật hẹp trật trội hay chật chội chật chội chật vật hay trật vật chật vật chật đất hay trật đất chật đất trật ních hay chật ních chật ních chật chỗ hay trật chỗ chật chỗ ngồi chật hay ngồi trật ngồi chật mặc chật hay mặc chật mặc chật rộng chật hay rộng trật rộng chật chật nhà hay trật nhà chật nhà đất trật người đông hay đất chật người đông đất chật người đông trật tự hay chật tự trật tự chật kín hay trật kín chật kín chật cứng hay trật cứng chật cứng Chầy chật hay trầy trật trầy trậtXem thêm: Trân quý hay chân quý đúng chính tả? Trân quý nghĩa là gì? Tiếng anh viết như thế nào
Các mẹo nhớ dễ dàng : Chật hay trật
Khi đã hiểu nghĩa, bạn có thể áp dụng một số mẹo đơn giản để phân biệt “chật hay trật” một cách nhanh chóng mà không cần tra từ điển.
Liên tưởng theo nghĩa
Bạn có thể liên tưởng “chật” với không gian hẹp và “trật” với sai lệch hoặc lệch chuẩn. Khi gặp cả hai từ trong câu, hãy hình dung rõ nghĩa, ví dụ: phòng chật, nhịp điệu trật, giúp ghi nhớ dễ dàng.
Sử dụng trong câu ví dụ
Một cách hiệu quả để luyện nhớ là đặt từ “chật” và “trật” vào các câu khác nhau. Căn phòng có diện tích nhỏ nên dùng chật, nhịp điệu của bài nhạc nếu lệch chuẩn thì dùng trật. Việc áp dụng ngay trong câu sẽ giúp bạn ghi nhớ lâu hơn.
Quy tắc nhỏ trong chính tả
Một số quy tắc đơn giản cũng giúp tránh nhầm lẫn. “Chật” thường đi kèm danh từ chỉ không gian hoặc đồ vật, còn “trật” đi kèm hành động, thứ tự hoặc chuẩn mực. Nhớ quy tắc này sẽ giúp bạn viết đúng mà không phải tra từ điển mỗi lần.
Chật hẹp hay trật hẹp đúng chính tả?
Từ chính tả chính xác là “chật hẹp”. “Trật hẹp” không phải là một cách viết chính xác trong tiếng Việt.
“Chật hẹp” mang ý nghĩa:
- Vừa chật và hẹp. Ví dụ: Đường sá chật hẹp, căn phòng chật hẹp.
- Giới hạn, không đủ rộng rãi hoặc thoải mái. Ví dụ: Tư duy chật hẹp, ý nghĩ chật hẹp.
Cụm từ “chật hẹp” thường ám chỉ sự hạn chế về không gian hoặc tư duy, tạo ra sự cảm giác không đủ thoải mái hoặc hạn chế trong một tình huống nào đó.
Chật hẹp là gì trong tiếng Anh?
“Chật hẹp” trong tiếng Anh được dịch là “cramped” hoặc “narrow.” Dưới đây là một số cách giải thích ý nghĩa của “chật hẹp” trong tiếng Anh:
- Cramped: Gắn kết hoặc hạn chế không gian.
- Example: The room was cramped with furniture.
- Narrow: Hẹp, không rộng rãi.
- Example: The narrow alley was difficult to walk through.
- Constricted: Bị hạn chế về không gian hoặc sự tự do.
- Example: The constricted space made it hard to breathe.
- Confined: Bị giới hạn trong không gian nhỏ.
- Example: The confined quarters on the ship were uncomfortable.
- Restricted: Bị hạn chế hoặc giới hạn.
- Example: The restricted access to the building made it difficult to enter.
Những thuật ngữ trên có thể được sử dụng để miêu tả tình trạng không gian hẹp hoặc hạn chế trong tiếng Anh.
Trật trội hay chật chội đúng chính tả?
“Chật chội” là từ đúng chính tả tiếng Việt, “trật trội” là từ sai.
Từ “chật chội” là một tính từ và có các nghĩa sau:
“Chật chội”:
- Tính từ, miêu tả sự chật hẹp, gây ra cảm giác bức bối và khó chịu. Ví dụ: Nhà cửa chật chội.
Trái nghĩa của “chật chội” là “rộng rãi”, nghĩa là không gian rộng rãi và thoải mái.
Chật chội là gì trong tiếng Anh?
“Chật chội” trong tiếng Anh có thể dịch là “cramped” hoặc “constricted”. Dưới đây là một số cách giải thích ý nghĩa của “chật chội” trong tiếng Anh:
- Cramped: Miêu tả không gian hẹp, không đủ rộng rãi.
- Ví dụ: The room felt cramped with all the furniture.
- Constricted: Hạn chế, bị gò bó hoặc không có sự tự do.
- Ví dụ: The constricted space made it difficult to move around.
- Crowded: Đông đúc, có quá nhiều người hoặc vật trong một không gian hẹp.
- Ví dụ: The train was crowded, and it was hard to find a seat.
- Limited: Bị giới hạn hoặc hạn chế.
- Ví dụ: The small kitchen had limited counter space.
Từng thuật ngữ trên đều có thể được sử dụng để miêu tả tình trạng không gian hẹp, hạn chế hoặc đông đúc trong tiếng Anh.
Chật vật hay trật vật là đúng
Một thắc mắc khá phổ biến khác liên quan đến chật hay trật đó là Chật vật hay trật vật. Từ chính tả chính xác là “chật vật”. “Trật vật” không phải là một cách viết đúng trong tiếng Việt.
“Chật vật” mang ý nghĩa:
-
Vất vả, khó khăn, phải cố gắng rất nhiều mới làm được.
Ví dụ: Gia đình anh ấy chật vật lo toan cuộc sống hằng ngày.
-
Diễn tả trạng thái xoay xở trong tình huống thiếu thốn hoặc gian nan.
Ví dụ: Cô sinh viên chật vật trang trải học phí và sinh hoạt phí.
Cụm từ “chật vật” thường được dùng để nói đến sự khó khăn trong đời sống, công việc hoặc quá trình phấn đấu, gợi cảm giác nỗ lực vượt qua thử thách.
Tạm kết
Trên đây là giải thích của igiaidap về “chật hay trật” cùng các câu hỏi liên quan. Hy vọng bài viết hữu ích với các bạn!
