Soạn bài Gió lạnh đầu mùa Chân trời sáng tạo

Hướng dẫn soạn văn Gió lạnh đầu mùa theo bộ sách Chân trời sáng tạo ngữ văn 6.

1/ Dựa vào nhan đề, em đoán xem văn bản này viết về điều gì?

Đặc trưng của khí hậu miền Bắc có 4 mùa: xuân, hạ, thu, đông. Sự thay đổi thời tiết cũng tương đối rõ rệt. Đặc biệt là từ mùa thu sang mùa đông. Những cơn gió se lạnh từ phía Bắc về làm con người cảm nhận cái giá rét. Vì vậy, ta dự đoán được văn bản này viết về những cơn gió lạnh đầu mùa.

2/ Em đã bao giờ làm một việc tốt nhưng bị người khác hiểu nhầm và chê trách hay chưa?

Học sinh tự đưa ra ý kiến của mình.Các việc tốt thường hay bị hiểu lầm như:

3/ Hình ảnh của Cúc, Xuân, Tý, Túc gợi cho em suy nghĩ gì về cuộc sống của những đứa trẻ nghèo?

Hình ảnh của Cúc, Xuân, Tý, Túc gợi cho em hình ảnh về cuộc sống của những đứa trẻ nghèo khổ cơ cực, bần hàn đến nỗi một cái áo lành lặn cũng không có. Những cơn gió lạnh đầu mùa, chúng vẫn mặc bộ quần áo ngày thường được may vá nhiều chỗ, rét đến nỗi môi tím lại, da thịt thâm đi, răng thì đập vào nhau. Hình ảnh ấy dâng lên trong người đọc những nỗi buồn, niềm thương xót với những đứa trẻ nghèo khổ vẫn đang phải chống chọi với cuộc sống khắc nghiệt.

4/ Việc Sơn và chị quyết định cho Hiên cái áo thể hiện tính cách gì của hai chị em?

Việc Sơn và chị quyết định cho Hiên cái áo thể hiện chị em Sơn có lòng thương người, luôn sẻ chia, đùm bọc những đứa trẻ nghèo. Hay còn nói cách khác là chị em Sơn có lòng trắc ẩn với cuộc sống nghèo khổ.

5/ Theo em, trong đoạn tiếp theo, chị em Sơn sẽ gặp chuyện gì?

Theo em, đoạn tiếp theo hai chị em Sơn sẽ được mẹ khen vì có lòng tốt giúp đỡ người khác hoặc sẽ bị mẹ trách mắng vì tự ý lấy áo cho người khác.

6/ Chỉ ra một số từ ngữ thể hiện những ý nghĩ, cảm xúc của nhân vật Sơn trong đoạn văn dưới đây:

Sơn bây giờ mới chợt nhớ ra là mẹ cái Hiên rất nghèo, chỉ có nghề đi mò cua bắt ốc thì còn lấy đâu ra tiền mà sắm áo cho con nữa. Sơn thấy động lòng thương, cũng như ban sáng Sơn đã nhớ thương đến em Duyên ngày trước vẫn chơi cùng với Hiên, đùa nghịch ở vườn nhà. Một ý nghĩ tốt bỗng thoáng qua trong trí, (…).Một số từ ngữ thể hiện những ý nghĩ, cảm xúc của nhân vật Sơn:Sơn bây giờ mới chợt nhớ ra là mẹ cái Hiên rất nghèo, chỉ có nghề đi mò cua bắt ốc thì lấy đâu ra tiền mà sắm áo cho con nữa. Sơn thấy động lòng thương, cũng như ban sáng Sơn đã nhớ thương đến em Duyên ngày trước vẫn chơi cùng với Hiên, đùa nghịch ở vườn nhà. Một ý nghĩ tốt bỗng thoáng qua trong trí, (…).

7/ Các sự việc chính trong Gió lạnh đầu mùa có thể tóm tắt thành chuỗi như sau

a/ Những cơn gió lạnh đầu mùa thổi đến phố chợ.b/ Chị em Lan, Sơn xúng xính trong những chiếc áo ấm đắt tiền; những đứa trẻ nghèo hàng xóm vẫn mặc những chiếc áo mong manh thường ngày; riêng Hiên vẫn mặc chiếc áo rách tơi tả, đang co ro vì lạnh.c/ Ái ngại về hoàn ...

8/ Hành động cho áo góp phần thể hiện tính cách gì của Sơn và Lan? Hành động ấy có ý nghĩa gì với Hiên?

Hành động cho áo góp phần thể hiện tính cách tốt bụng, biết yêu thương đùm bọc những người có hoàn cảnh khó khăn của chị em Sơn.Hành động của hai đứa trẻ có ý nghĩa vô cùng to lớn với Hiên vì Hiên nhận được sự quan tâm, chia sẻ của người khác trong cơn gió lạnh đầu mùa. Hiên không còn phải chịu cái lạnh giá của thời tiết và đặc biệt hơn nữa, Hiên cảm thấy ấm áp tình người.

9/ Vì sao người mẹ không trách mắng Sơn và Lan? Hành động của hai đứa trẻ đã tác động thế nào đến cách ứng xử của hai người mẹ ở cuối truyện?

Người mẹ không trách mắng Sơn và Lan vì hành động của hai đứa đã thể hiện là những đứa trẻ tốt bụng, biết quan tâm và sẻ chia với người khác trong những hoàn cảnh khó khăn. Mặt khác điều đó cũng thể hiện được sự giáo dục tốt từ người mẹ.Hành động đẹp của hai đứa trẻ đã tác động không nhỏ tới cách ứng xử của hai người mẹ ở cuối truyện bởi lẽ chúng không có gì đáng chê trách về hành động ấy, hai người mẹ lấy làm tự hào hơn vì con mình biết quan tâm đến người khác.

10/ Theo em, việc Lan và Sơn giấu mẹ lấy chiếc áo bông của em Duyên đem cho HIên là đáng khen hay đáng trách? Vì sao?

Theo em, việc Lan và Sơn giấu mẹ lấy chiếc áo bông của em Duyên đem cho Hiên vừa đáng khen vừa đáng trách. Đáng khen ở chỗ hai đứa trẻ tốt bụng, sẻ chia và quan tâm những người có hoàn cảnh khó khăn. Đáng trách ở chỗ đó là chiếc áo kỉ niệm của đứa em xấu số, chưa được sự cho phép của mẹ mà hai chị em đã đem đi cho người khác.

11/ Văn bản này viết về đề tài gì?

Văn bản này viết về đề tài cuộc sống và tình người của những đứa trẻ nơi phố chợ nghèo trong cơn gió lạnh đầu mùa.

12/ Nêu chủ đề của truyện

Gấp lại những trang văn của “Gió lạnh đầu mua”, người ta chợt thấy một thông điệp hiện thực ấm áp ngay trước ngưỡng cửa của một mùa đông giá buốt. Phải chăng trong lòng mỗi chúng ta cũng dần “đem tâm nghĩ ngợi đến những cơn gió đột khởi của lòng người” để tâm hồn thôi thúc những đổi thay trong hành động như tấm lòng thơm thảo của Sơn và Lan. Truyện “Gió lạnh đầu mùa” mãi mãi để lại trong lòng người sự ấm áp của tình người và tình đời. Đúng, “người nhân hậu là người đáng quý trọng, đáng yêu nhất”.

Soạn bài Gió lạnh đầu mùa Kết nối tri thức

Soạn văn 6 Gió lạnh đầu mùa và trả lời câu hỏi SGK Kết nối tri thức.

1/ Kể về một sự giúp đỡ, chia sẻ mà em đã từng dành cho ai đó hoặc từng được đón nhận

Mang lại niềm vui cho người khác và bản thân làm được một điều có ý nghĩa sẽ thấy thật hạnh phúc. Đó chính là điều mà em cảm nhận được khi giúp đỡ một bà cụ hành khất bên đường.Tuần trước, trên đường đi học về nhà em nhìn thấy một bà cụ đang ngồi ăn x...

2/ Đọc nhan đề Gió lạnh đầu mùa, em dự đoán nhà văn sẽ kể câu chuyện gì?

Đọc nhan đề Gió lạnh đầu mùa, em dự đoán nhà văn sẽ kể câu chuyện có nội dung liên quan hoặc diễn ra trong thời điểm mùa đông giá rét bắt đầu tràn về. Có thể là cảnh sinh hoạt trong giá rét hoặc một số phận phải chịu giá lạnh cần được giúp đỡ và nhận được sự giúp đỡ đó.

3/ Chú ý những cảm nhận của Sơn về thời tiết và cảnh vật

Cảm nhận của Sơn về thười tiết và cảnh vật:=> Cảm nhận chính xác về thời tiết khi mùa đông đến.

4/ Chiếc áo bông cũ có xuất hiện ở phần tiếp theo của truyện không?

Có. Sẽ xuất hiện lại vì trong đoạn này, chiếc áo phông được mọi người quan tâm đặc biệt. Vì thế, diễn biến tiếp theo của truyện sẽ có điều gì đó liên quan đến chiếc áo bông, hình ảnh chiếc áo bông sẽ xuất hiện trở lại.

5/ Chú ý các chi tiết miêu tả ngoại hình của các bạn nhỏ ở ngoài chợ

Các bạn Sơn là Cúc, Xuân, Tý và Túc ăn mặc không khác mọi ngày, vẫn là những bộ quần áo màu nâu bạc đã vá nhiều chỗ.Môi các bạn nhỏ tím lại, những chỗ rách da thịt thâm đi.Các bạn run lên, răng đập vào nhau mỗi khi có cơn gió lạnh thổi qua.=> Các bạn đều có hoàn cảnh gia đình nghèo khó, bố mẹ không có điều kiện chăm lo cho các con, thật đáng thương!

6/ Dáng vẻ bề ngoài của bé Hiên được miêu tả như thế nào?

=> Hiên là con nhà nghèo, tội nghiệp và đáng thương.

7/ Chú ý những chi tiết miêu tả suy nghĩ, cảm xúc của Sơn

=> Sơn có lòng nhân hậu, gần gũi, quan tâm và biết giúp đỡ bạn.

8/ Chú ý lời đối thoại giữa vú già với Sơn, giữa hai chị em Sơn

Vú già chất vấn Sơn về việc đem chiếc áo bông đi cho. Sơn lo lắng sợ mẹ về đánh đòn vì tự tiện đem cho chiếc áo. Vú già “mách nước” cho Sơn đi lấy lại chiếc áo.Chị em Sơn đổ lỗi cho nhau, cùng lo lắng vì sợ mẹ mắng.

9/ Theo em, mẹ Sơn có phạt hai chị em Sơn không? ĐIều gì khiến em suy đoán như vậy?

Theo em, mẹ sẽ không phạt hai chị em Sơn, bởi vì:

10/ Em có đoán đúng những gì xảy ra trong phần kết của câu chuyện này không?

=> Dự đoán đúng về những gì diễn ra ở kết thúc truyện.

11/ Câu chuyện được kể bằng lời của người kể chuyện ngôi thứ mấy?

Câu chuyện được kể bằng lời kể của người kể chuyện ngôi thứ ba.

12/ Liệt kê một số chi tiết, hình ảnh miêu tả thái độ của chị em Sơn với các bạn nhỏ

Một số chi tiết, hình ảnh miêu tả thái độ của chị em Sơn với các bạn nhỏ:

13/ Chỉ ra các câu văn tiêu tả ý nghĩ của Sơn khi nghe mẹ và vú già trò chuyện về chiếc áo bông cũ của em Duyên; khi Sơn nhớ ra cuộc sống nghèo khổ của mẹ con Hiên. Những suy nghĩ, cảm xúc ấy giúp em cảm nhận được gì về nhân vật này?

Các câu văn miêu tả ý nghĩ của Sơn:Khi nghe mẹ và vú trò chuyện về chiếc áo của Duyên:Khi Sơn nhớ ra cuộc sống nghèo khổ của mẹ con Hiên.:Những suy nghĩ, cảm xúc ấy giúp em cảm nhận ở nhân vật Sơn:Sơn là một em bé rất giàu tình cảm khi nhớ và thương về em Duyên. Sơn còn lại một em bé sống với bạn bè rất có tình người. Tình thương và sự quan tâm của Sơn đối với bạn còn được thể hiện bằng những cử chỉ, hành động cụ thể. Tấm lòng của Sơn đối với bạn nghèo rất chân thành.

14/ Khi cùng chị Lan mang chiếc áo bông cũ cho Hiên, Sơn cảm thấy như thế nào? Cảm xúc ấy giúp em hiểu gì về ý nghĩa của sự chia sẻ?

Khi cùng chị Lan mang chiếc áo bông cũ cho Hiên, Sơn cảm thấy ấm áp vui vui (Sơn đứng lặng yên đợi, trong lòng tự nhiên thấy ấm áp vui vui).Cảm xúc ấy giúp em hiểu được ý nghĩa của sự chia sẻ là:Khi biết sống chia sẻ, con người tự nhiên sẽ thấy lòng mình ấm áp, vui vẻ, hạnh phúc. Bởi vì cho đi là nhận lại.

15/ Hành động vội vã đi tìm Hiên để đòi lại chiếc áo bông cũ có làm em giảm bớt thiện cảm với nhân vật Sơn không? Vì sao?

Hành động vội vã đi tìm HIên để đòi lại chiếc áo bông cũ không làm em giảm bớt thiện cảm với nhân vật Sơn. Bởi vì:Đó là diễn biến tâm lý và hành động bình thường của Sơn. Vì dù sao Sơn vẫn còn là một đứa trẻ. Sơn và chị cho áo là hành động tự nhiên, chân thành, xuất phát từ lòng nhân hậu của hai chị em. Sơn không biết chiếc áo đó là kỉ vật của em Duyên, có ý nghĩa quan trọng đối với mẹ, mẹ luôn nâng niu, gìn giữ. Khi biết lỗi của mình đã tự ý mang đồ dùng ở nhà đi cho người khác, lại là đồ quan trọng, thì Sơn sợ bị mẹ mắng, đi lấy lại chiếc áo là việc hết sức bình thường.

16/ Hãy nhận xét về cách ứng xử của mẹ Hiên và mẹ Sơn trong đoạn kết của truyện

Nhận xét về cách ứng xử của mẹ Sơn và mẹ Hiên trong đoạn cuối câu chuyện:Cách ứng xử của mẹ Sơn:=> Mẹ Sơn là người có cách ứng xử khéo léo, thông minh, đáng trân trọng.Cách ứng xử của mẹ Hiên: Biết con nhận đồ của người khác liền đem trả lại và nói chuyện với người lớn, điều đó cho thấy bà là người hiểu chuyện và thể hiện đức tính “đói cho sạch, rách cho thơm”.

17/ Đọc lại một số đoạn văn tác giả miêu tả những đổi thay của đất trời khi mùa đông đến. Em có thích những đoạn văn này không? Vì sao?

Đọc lại một số đoạn văn miêu tả những thay đổi của đất trời khi mùa đông đến:Buổi sáng hôm nay, mùa đông đột nhiên đến, không báo trước. Vừa mới ngày hôm qua giời hãy còn nắng ấm và hanh, cái nắng về cuối tháng mười làm nứt nẻ đất ruộng, và làm giòn ...

18/ Hãy chỉ ra một vài điểm giống nhau và khác nhau giữa hai nhân vật cô bé bán diêm (Cô bé bán diêm) và bé Hiên (Gió lạnh đầu mùa)

Một vài điểm giống nhau và khác nhau giữa hai nhân vật cô bé bán diêm (Cô bé bán diêm) và Hiên (Gió lạnh đầu mùa):

19/ Có nhiều nhân vật trẻ em xuất hiện trong truyện Gió lạnh đầu mùa. Hãy viết đoạn văn (khoảng 5 - 7 câu) trình bày cảm nhận về một chi tiết miêu tả trẻ em mà em thấy thú vị

Gợi ý:Các em cần lưu ý, trong văn bản có nhiều nhân vật trẻ em, nhưng các em chỉ có thể viết về các nhân vật: Lan, Sơn, Hiên. Còn các nhân vật khác như Duyên, Cúc, Sơn, Tý, Túc chỉ được nhắc đến, không được thể hiện cụ thể, vì thế sẽ rất khó hoặc khôn...

Kết luận

Học sinh tham khảo, soạn bài Gió lạnh đầu mùa và trả lời đầy đủ câu hỏi. Theo dõi trang thường xuyên để cập nhật thêm nhiều bài soạn chi tiết khác.